Cách đây 5 năm, được sự đồng ý của Ban Bí thư T.Ư Đảng, Thủ tướng Chính phủ đã Quyết định lấy ngày 27/4 hàng năm là “Ngày Kiến trúc Việt Nam” và tổ chức kỷ niệm lần đầu tiên trên toàn quốc vào ngày 27/4/2011.
Đây là sự kiện rất có ý nghĩa không chỉ với giới KTS, với nền kiến trúc nước nhà, mà còn với toàn xã hội. Ngày này, cách đây 68 năm, Bác Hồ đã gửi thư chúc mừng và căn dặn KTS nhân Hội nghị thành lập Đoàn KTS Việt Nam (tiền thân của Hội KTS Việt Nam ngày nay) được tiến hành ngày 27/4/1948 tại chiến khu Việt Bắc theo chỉ đạo của Người.
Từ đó đến nay, tuân theo lời dạy của Bác Hồ, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, Hội KTS Việt Nam, tổ chức Chính trị – xã hội – nghề nghiệp, đã không ngừng được củng cố, lớn mạnh và trưởng thành. Từ hơn 20 KTS đầu tiên tốt nghiệp Trường Mỹ thuật Đông Dương cuối những năm 30 của thế kỷ trước, đến nay Hội KTS Việt Nam đã có đội ngũ với hơn 6.000 hội viên là các KTS tiêu biểu trong gần 18.000 KTS trên cả nước, đang sinh hoạt, hoạt động tại 61 Hội KTS Tỉnh, TP và 23 Chi hội trực thuộc. Trong đó, Hội KTS TP HCM là Hội có số lượng hội viên và KTS đông nhất cả nước.
Ngày 27/4, cùng với giới KTS cả nước, Hội KTS TP Hồ Chí Minh trang trọng tổ chức lễ kỷ niệm ngày Kiến trúc Việt Nam 27/4/2016 với nhiều hoạt động ý nghĩa mang tính nghề nghiệp, tính xã hội cao, mà đặc biệt là Hội thảo “Kiến trúc vì TP HCM có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình”.
Hội thảo “Kiến trúc vì TP HCM có chất lượng sống tốt, văn minh,
hiện đại, nghĩa tình” có ý nghĩa rất quan trọng – Đây là dịp để chúng ta khẳng định vai trò của Kiến trúc, trách nhiệm của KTS đối với xã hội, với nhân dân và với Thành phố.
Tại Hội thảo, nhiều ý kiến tham luận của các nhà khoa học, nhà quản lý, KTS… nhấn mạnh nội dung chất lượng sống tốt, văn minh và triết lý riêng của TP HCM là “nghĩa tình”. Giở lại lịch sử, soi chiếu Thư Bác Hồ gửi KTS cách đây 68 năm vào tình hình thực tế phát triển kiến trúc của đất nước, chúng ta càng thấm thía những lời căn dặn sâu sắc của Bác, đến hôm nay đã trở thành tư tưởng hành động, là kim chỉ nam định hướng cho sự nghiệp phát triển kiến trúc Việt Nam. Trong Thư, Bác viết: “Trong 4 điều quan trọng cho dân sinh: ở và đi là hai vấn đề cũng cần thiết như ăn và mặc. Vì vậy, việc kiến trúc là một việc rất quan hệ.”. Bác chỉ rõ “Chúng ta phải tùy hoàn cảnh mà xây dựng trong khi kháng chiến và sau khi kháng chiến thành công”. Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp diễn ra rất khốc liệt, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn, gian khổ, nhưng với tầm nhìn chiến lược và niềm tin tuyệt đối vào thắng lợi, Bác căn dặn: “ Tôi mong Hội nghị sẽ đi tới những kế hoạch thiết thực với tình thế hiện tại, và những chương trình kiến thiết hợp với tương lai, kế hoạch và chương trình đúng tinh thần Đời Sống Mới”. Quan tâm đến đời sống của bà con nông dân, Người nhắc nhở KTS phải “Chú trọng đặc biệt tới vấn đề nhà ở tại thôn quê, tìm ra những kiểu nhà ở giản dị và cao ráo, sáng sủa và rẻ tiền”. Những tư tưởng hướng về phía trước, thích hợp với thời đại và nghĩa tình với bà con nghèo đang đi cùng chúng ta trong sự nghiệp xây dựng ngày hôm nay.
Những năm qua, giới KTS Thành phố HCM đã góp sức quan trọng cùng Đảng bộ, Chính quyền làm thay đổi tích cực chất lượng sống và diện mạo đô thị. Thành phố đã thay đổi cơ bản, từ một đô thị hành chính và tiêu dùng chuyển thành trung tâm kinh tế lớn, trong đó dịch vụ và tài chính có tầm vóc một đô thị hiện đại của đất nước và khu vực. Những dự án cải tạo môi trường đô thị như: Nhiêu Lộc – Thị Nghè; Tàu Hủ, Bến Nghé; Trục Đại lộ Đông – Tây; Dự án đô thị mới Thủ Thiêm, Nam Sài Gòn… đã làm đổi thay chất lượng sống của đô thị, làm cho đô thị đẳng cấp hơn, thân thiện hơn với con người, phù hợp với nếp sống, nhịp sống của thời đại. Môi trường sống của một bộ phận cư dân nghèo, vốn đã nhiều năm phải sống trong các khu ở tồi tàn, đầy ô nhiễm đã được cải thiện cơ bản, trở thành khu ở đáng sống. Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, khó khăn cản trở sự phát triển, nhưng mục tiêu xây dựng một Thành phố có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình mà Đảng bộ Thành phố đề ra đang được xã hội và nhân dân đồng tình ủng hộ. Tôi tin chắc đây sẽ là cơ hội, là nhiệm vụ để Hội KTS Thành phố tích cực vận động và tổ chức cho anh chị em KTS thể hiện trách nhiệm và cống hiến tài năng sáng tạo vì Thành phố thân yêu của mình.
Thế giới ngày hôm nay đang nỗ lực vì một môi trường xanh, một môi trường sống an toàn, bền vững. Các đô thị trên thế giới đang hướng tới các đô thị thông minh, đô thị sinh thái, đô thị có chất lượng sống tốt. Chúng ta cũng không nằm ngoài xu hướng phát triển hiện đại và nhân văn đó. Những năm qua TP HCM luôn đi đầu cả nước về sự tăng trưởng kinh tế và đạt được nhiều thành công trong xây dựng và phát triển quy hoạch kiến trúc đô thị
Cuộc sống luôn phát triển, hướng về phía trước với tương lai tốt đẹp, và vì thế làm sao để KTS phát huy hết vai trò của mình, tài năng sáng tạo của mình, để tham gia xây dựng Thành phố có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ X đề ra, là vấn đề quan trọng mà Hội thảo ngày hôm nay bàn tới.
Thông qua Hội thảo này, các KTS sẽ thể hiện tình cảm, trách nhiệm của mình và đó cũng là mong muốn của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Thành phố và của Hội KTS Việt Nam.
Nhân ngày Kiến trúc Việt Nam 27.4, thay mặt Hội KTS Việt Nam, tôi trân trọng cám ơn sự quan tâm và tin cậy của Thành ủy, Ủy ban Nhân dân TP HCM với giới KTS và Hội KTS.
Tôi cũng trân trọng cám ơn Hội KTS TP HCM đã chuẩn bị, tổ chức tốt cho Hội thảo và các hoạt động ý nghĩa khác kỷ niệm Ngày Kiến trúc Việt Nam 27/4 năm nay.
(Phát biểu của KTS Nguyễn Tấn Vạn – Chủ tịch Hội KTS Việt Nam tại hội thảo “Kiến trúc vì TP HCM có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình” tổ chức tại TP HCM nhân Kỷ niệm ngày Kiến trúc Việt Nam 27/4/2016)
( Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 04/2016 )
